اشعار رودکی آینه تمام نمای روزگار اوست
موسی عصمتی در گفت‌وگو با ایسنا به مناسبت بزرگداشت رودکی، اظهار کرد: اگر حوادث روزگار سروده‌های عظیم رودکی را از بین نمی‌برد و ما می‌توانستیم به دیگر سروده‌های پرچم‌دار شعر فارسی دسترسی داشته باشیم قطعا جایگاه فرهنگی ما متفاوت‌تر از امروز بود، اما با این وجود همان اشعار اندکی که از رودکی بزرگ به دست ما رسیده است پس از حدود ۱۱۰۰ سال هنوز با مخاطب امروزی ارتباط برقرار می‌کند.
وی افزود: امروزه کمتر جامعه‌ای در جهان است که خط و زبان ۱۰۰۰ سال گذشته خود را بخواند و بفهمد و این از قدرت شعر فارسی است که توانسته نیازهای زبانی جامعه را در ادوار مختلف پاسخ گوید. شعر رودکی آینه تمام نمای روزگار اوست؛ به همین اعتبار می‌توان گفت رودکی به عنوان آغازگر و پدر شعر فارسی توانسته با سرودن اشعاری، فرهنگ غنی ایرانی اسلامی را به نسل‌های بعدی انتقال دهد و شاعران بزرگی مانند حکیم فردوسی این راه را به خوبی ادامه دادند و ما این مایه از شعر و ادبیاتی که از گذشته در اختیار داریم مدیون رودکی بزرگ هستیم.
این شاعر در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه شعر رودکی و فرهنگی که نمایندگی می‌کرد تا چه اندازه در زندگی مردم مطرح و زنده است، بیان کرد: خوشبختانه جوامع امروز بشری به این مهم رسیده‌اند که میراث فرهنگی گذشته را به هر شکل ممکن که شده باید حفظ و حراست کنند و در مورد جامعه فارسی زبان معاصر این مورد به شکل پررنگی نمود پیدا کرده است؛ بدین معنا که پارسی زبانان به اهمیت آنچه که در گذشته داشته‌اند پی برده‌اند و سعی در احیای باورهای ملی، مذهبی و میراث کهن گذشته دارند.
وی خاطرنشان کرد: در کنار این‌ها بسیاری از آداب و رسوم گذشته توسط اهالی ایران فرهنگی سینه به سینه به امروز منتقل شده و می‌توان گفت علیرغم تهاجم فرهنگی بیگانگان آن هم با غول‌های رسانه‌ای که در اختیار دارند ایرانیان فرهنگ دوست میراث کهن خود را از آسیب و حوادث روزگار در امان داشته‌اند.
عصمتی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه چرا از میان شهرهای باقی مانده رودکی شعر «بوی جوی مولیان آید همی» شهرت بیشتری دارد، عنوان کرد: بوی جوی مولیان شعری شگرف با حال و هوای خراسانی است. شاعر برای عناصر توصیف از طبیعت بهره میبرد به همین دلیل توصیفات کاملا عینی و ملموس است و مخاطب با پیچیدگی خاص در مضمون مواجه نمی‌شود و راحت با این شعر تاثیرگذار ارتباط برقرار می‌کند.
وی تصریح کرد: در کنار سادگی، عاطفه عمیق و اصیل این چکامه ماندگار هر خواننده‌ای را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین صمیمیت و صداقت شاعر در بیان آنچه که در دلش می‌گذرد از عواملی است که بوی جوی مولیان را در تاریخ ادبیات فارسی زبانان به عنوان یک اثر شگرف ماندگار کرده است و در نهایت داستان مشهور امیر سامانی که با شنیدن این شعر بلند هرات را به قصد بخارا ترک کرد آن هم با عجله و شتاب می‌تواند دلیل دیگری بر جاودانه شدن بوی جوی مولیان باشد.
این شاعر در خصوص تالیفاتی که برای رودکی نوشته شده است، اظهار کرد: از تالیفات سال‌های اخیر در مورد رودکی اطلاع چندانی ندارم اما از مهم‌ترین آثاری که در مورد رودکی تالیف شده می‌توان به کتاب استاد رودکی اثر صدرالدین عینی و سمینوف و کتاب دیوان رودکی اثر سعید نفیسی اشاره کرد.
سرگشته و گنگ و مات برگشت امیر بی آن‌همه سور و سات برگشت امیر
آن روز که دلتنگ بخارا بودیم با شعر تو از هرات برگشت امیر
وی افزود: با توجه به اینکه رودکی پدر شعر فارسی لقب گرفته افراد دیگری قبل از او مانند فیروز مشرقی, محمد وصیف سیستانی, ابو سلیک گرگانی و … پیشگامان شعر فارسی بوده‌اند با این وجود رودکی را پدر شعر فارسی نام نهادند.
عصمتی گفت: اشعار رودکی به لحاظ کمیت و کیفیت نسبت به شاعران گذشته برتری خاص داشت و آغازگر شعر فارسی با کیفیت مطلوب بود و شعر شاعران گذشته از حیث استحکام و روانی به هیچ عنوان به اشعار رودکی نزدیک نبود.
وی اضافه کرد: رودکی در قالب‌هایی از جمله قصیده، رباعی، مثنوی و غزل شعر سروده است و در قصایدش بیشتر مدح میانه را می‌توان مشاهده کرد، چراکه در اشعار او نشانی از تملق وجود ندارد. در قصاید رودکی غزلیات و رباعیات او بیشتر فضای پند و اندرز دیده می‌شود و اینکه نسبت به دنیا طوری رفتار کنیم که از قافله عقب نمانیم در واقع وقت را مغتنم می‌شمارد و آن را به دیگران هم سفارش می‌کند.
این شاعر تصریح کرد: از صور خیال اشعار رودکی می‌توان به تشبیهات و استعاره‌های ساده اشاره کرد و یکی از مشخصه‌های شعر رودکی، سبک خراسانی است. رودکی گرایش زیادی به کلمات فارسی زبان ساده و تشبیهات عینی داشت و کلمات عربی در آن کمتر دیده می‌شود. از آثار منظوم رودکی می‌توان به کلیله و دمنه و سندبادنامه اشاره کرد که از این آثار موارد زیادی در دست نیست.
عصمتی اظهار کرد: از مشخصه‌های بارز رودکی که در مورد آن بحث‌های زیادی می‌شود نابینایی اوست که عده‌ای معتقدند شاعر نابینای مادر زاد بوده و بعضی از افراد هم بر این امر تاکید دارند که در اواخر عمر به علت کهولت سن یا شکنجه نابینا شده است و از اینکه او نابینا بوده هیچ تردیدی نیست.
انتهای پیام
منبع: خبرگزاری ایسنا
